تأثیر کودهای شیمیایی، بیولوژیک و ورمی کمپوست بر خصوصیات رشدی و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه (nigella sativa l.)

تولیدگیاهان دارویی و معطر از جمله سیاهدانه درشرایط کشت اکولوژیک کیفیت آن ها را تضمین کرده و اثرات مثبتی روی کیفیت و کمیت دارویی و عملکرد آن ها نیز دارد. به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک، ورمی‏کمپوست و کود شیمیایی بر روی گیاه دارویی سیاهدانه، مطالعه‏ایدرسال 1392درگلخانه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه بیرجند به صورت فاکتوریل 2×2×2 درقالب طرح بلوک کامل تصادفی با 6 تکرار انجام شد. فاکتور اول مصرف کود آلی ورمی کمپوست در دو سطح مصرف (20 تن در هکتار) و عدم مصرف، فاکتور دوم مصرف کود بیولوژیک بذرمال نیتروکسین در دو سطح مصرف و عدم مصرف و فاکتور سوم، کود شیمیایی رایج npk در دو سطح مصرف 100% و 50% میزان توصیه شده بود. نتایج نشان داد با کاربرد ورمی‏کمپوست ارتفاع ، قطر، کلروفیل (به ترتیب 4/3، 86/2، 27/9 درصد)، وزن خشک برگ و ساقه و سطح برگ در زمان گلدهی (به ترتیب 46/15، 3/19 و 13/5) و وزن خشک ساقه و برگ نهایی (86/9 درصد) نسبت به عدم مصرف افزایش معنی‏داری یافت. همچنین با مصرف نیتروکسین، ارتفاع، قطر و کلروفیل (به ترتیب 94/1 5/2 97/13درصد) و سطح برگ در زمان گلدهی (13/5درصد) افزایش داشت. نتایج مقایسه میانگن ها نیز نشان داد، با مصرف 100 درصد کود شیمیایی قطر و وزن خشک ساقه و برگ نهایی (به ترتیب 9/3 و 68/13درصد) افزایش نسبت به 50 درصد مصرف کود شیمیایی داشت. تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزاردانه و عملکرد دانه، تحت تأثیر معنی‏دار مصرف ورمی‏کمپوست قرار گرفته و به ترتیب باعث افزایش 1/13، 86/11، 01/5 و 52/18 درصدی نسبت به عدم مصرف شد. کاربرد کود نیتروکسین نسبت به عدم مصرف آن، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزاردانه را به ترتیب 2/،5 79/9 و 72/4 درصد افزایش داد. همچنین اثرات متقابل تیمار ورمی‏کمپوست در نیتروکسین بر صفات سطح برگ (05/0 p <)، کلروفیل برگ در گلدهی، ارتفاع ساقه و وزن خشک اندام هوایی تعداد کپسول در بوته، وزن هزاردانه و عملکرد دانه (01/0 p <)، تیمار ورمی‏کمپوست در کود شیمیایی بر صفات تعداد کپسول در بوته و وزن خشک اندام هوایی(01/0 p <) و نیز اثر متقابل نیتروکسین در کود شیمیایی بر صفات قطر ساقه (05/0 p <)، ارتفاع ساقه(01/0 p <) معنی‏دار شدند. همچنین اثرات سه گانه ورمی‏کمپوست در نیتروکسین در کود شیمیایی، بر صفات سطح برگ، کلروفیل برگ، وزن خشک اندام هوایی، وزن هزاردانه و عملکرد دانه (05/0 p <) تأثیر معنی‏داری داشت. با توجه به نتایج بدست آمده از این آزمایش کاربرد کود ورمی‏کمپوست و نیتروکسین می‏تواند به عنوان جایگزین مناسبی برای کود شیمیایی در راستای اهداف کشاورزی پایدار مورد توجه قرار گیرند.